SAMBAL EMBE – “HƯƠNG VỊ LỬA” CỦA ĐẢO BALI – Esheep Kitchen
SAMBAL EMBE – “HƯƠNG VỊ LỬA” CỦA ĐẢO BALI
/Một món gia vị ngon “cháy bỏng” mà bạn sẽ phải xới đến bát cơm thứ 3 mới đã/
Nếu coi ẩm thực là một ngôn ngữ của cảm xúc, thì người dân đảo Bali chắc sẽ chọn các món từ ớt để nói về sự đam mê.
Lần đầu tiên khi nghe tới món này, mình được giới thiệu là một món gia vị rắc cơm truyền thống rất nổi tiếng và vô cùng thơm ngon. Nghe “embe embe” vui vui cứ nghĩ chắc là một đĩa gia vị khô, rắc lên cơm giống như gia vị rong biển các bạn nhỏ nhà mình hay ăn.
Nhưng không!! Mọi thứ ngược với những gì mình tưởng tượng. Không có em bé, không có bát gia vị rắc cơm cho trẻ em nào hết. Một chén “sambal embe” có hành phi vàng ruộm nhà làm như mỗi lần mẹ mình đồ xôi xéo, rồi những “vòng” ớt đỏ ngậm dầu trong veo thơm phức, nhìn là đã thấy thòm thèm và tò mò muốn thưởng thức.
Bắt nguồn từ các làng chài ven biển Bali, nơi người dân cần một món gia vị vừa làm ấm bụng, vừa bảo quản được lâu, lại có thể ăn kèm với cá nướng, cơm hay rau củ, và thế là sambal embe ra đời.
“Sambal” trong tiếng Indonesia có nghĩa là “tương ớt”, còn “embe” theo tiếng Bali nghĩa là “hành tím”, cũng là nguyên liệu cần có trong món ăn này. Trải dài khắp xứ sở vạn đảo Indonesia là cả trăm loại sambal, mỗi vùng đều có cách làm riêng, một vị cay riêng, một linh hồn riêng.
Nhưng sambal embe truyền thống đến từ đảo Bali lại nổi bật theo cách rất riêng: không dùng cối giã, không cần lên men,… mà đơn sơ như một lời thì thầm từ bếp lửa: chỉ là hành, tỏi, ớt, muối và dầu dừa.
Với người Bali, sambal embe là cách mà họ tôn trọng nguyên liệu tự nhiên, ăn uống vừa đủ, không lãng phí, và để mỗi bữa cơm đều là một dịp kết nối với thiên nhiên. Chỉ một muỗng sambal embe trên đĩa cơm trắng, là no bụng. Sambal embe cay nhưng không dữ dội, thơm nhưng dịu dàng chứ không nồng hăng, một mùi thơm cháy cạnh, mặn mòi, cháy bỏng rộn ràng, y như tính cách của người dân nơi đây.
Nay mình đã thử nấu sambal embe tại nhà với những nguyên liệu có sẵn, hóa ra lại rất dễ. Mình có biến tấu một chút so với bản truyền thống của người Bali, đó là thêm mắm, thịt lợn băm vào để khi ăn có cảm giác nhai tốt hơn, cũng như khiến món ăn có vị umami. Đồng thời, còn sử dụng những nguyên liệu, gia vị rất quen thuộc với bếp Việt chúng ta.
Một món ăn có câu chuyện văn hóa rất đặc sắc mà mình muốn lan tỏa, một món ngon dễ làm cho bữa cơm nhà thêm trọn vị.
Sambal embe không cầu kỳ, không màu mè. Nhưng chính sự đơn giản là triết lý sống của người Bali: tôn trọng nguyên liệu tự nhiên, ăn uống vừa đủ, không lãng phí, và để mỗi bữa cơm đều là một dịp kết nối cả gia đình với thiên nhiên và tổ tiên. 
Phiên bản sambal embe truyền thống rất đơn giản với combo củ – quả gia vị mà các bà các mẹ vẫn đi chợ hàng ngày là CHANH – HÀNH – ỚT – TỎI.
Nhưng với phiên bản sambal embe hôm nay, mình có cải biên chút xíu để phù hợp với khẩu vị người Việt, cũng như khi ăn có cảm giác nhai giòn thú vị hơn, vị umami cũng rõ nét hơn
Nguyên liệu:
– 10 tép tỏi
– 10 củ hành tím
– 5-7 quả ớt cay
– 1 Tbsp dầu ăn/ dầu dừa
– 1 Tbsp mắm ruốc
– 2 Tbsp đường vàng
– 1 Tbsp nước cốt chanh 
Gọi sambal embe là hương vị lửa của Bali vì một trong những gia vị chủ chốt của món gia vị này chính là vị cay 
Cái cay tê của ớt, cay hăng của hành tỏi nhưng tất cả lại giúp thổi bùng vị giác, khiến bạn cứ muốn thêm một thìa cơm, và một thìa cơm nữa 
Một món gia vị rắc cơm tên “embe”, nghe cứ em bé em bé nhưng có lẽ lại phù hợp với người lớn vì vị cay, nhưng bạn hãy tin mình đi. Những ngày tăng ca hay tắc đường về muộn, chẳng kịp nấu nướng gì thì sambal embe chính là thứ duy nhất bạn cần!
Vào bếp nhé 
Sambal embe nổi bật theo cách rất riêng: không cần lên men, không dùng cối giã, mà nguyên liệu được cắt lát hoặc như ớt cắt nhỏ hoặc băm sơ đều được. 
Tương tự mình cũng cắt lát hành tìm nhé! 
Mình cũng không dùng dầu dừa như cách của người Bali mà phi thơm vài lát hành tím cùng xíu dầu ăn thôi, rồi cho thịt băm vào đảo đều.
Như mình có chia sẻ, cho thịt băm là sáng tạo và khẩu vị riêng cá nhân, các bạn có thể làm như mình hoặc ăn phiên bản truyền thống chỉ có hành – chanh – ớt – tỏi thôi nha 
Đảo thịt tới khi săn lại, ra hết mỡ và giòn xém cạnh như “ruốc sỏi” thì vớt ra. 
Phần mỡ thịt đang rất thơm, cho luôn hành tỏi vào chao vàng rồi cũng vớt ra để ráo nhé. 
Tương tự là chao ớt, ớt mình chao riêng để khử bớt mùi hăng cũng như để màu ớt không bị phai ra màu vàng đẹp của hành tỏi chao, sẽ kém ngon. 
Tới đây thì cùng 1 cái chảo sạch, cho tất cả hành – tỏi – ớt chao và thịt vào đảo cho thật đều. 
Ở các phiên bản hiện đại sau này, người Bali muốn món sambal có thêm chiều sâu hương vị nên đã sử dụng “terasi”, một loại mắm tôm khô cô đặc dạng viên.
Và mình nhận ra, Việt Nam chúng ta cũng đang sở hữu một kho báu gia vị quý vô cùng đó chính là mắm! Và sự kết hợp MẮM RUỐC trong món ăn này quả là tuyệt vời. 
Không thể thiếu một chút đường để hương vị cân bằng, hài hòa hơn. 
Đem xào cho mắm tơi, đường tan và thấm vào gia vị. 
Cuối cùng là nước cốt chanh “khóa vị”, giúp món sambal trở nên nhẹ nhàng, hài hòa hơn. Đồng thời mùi chanh tươi thơm tự nhiên còn giúp giảm đi độ nồng của hành – tỏi, mang lại cảm giác tươi mới khi thưởng thức. 
Hoàn thành món gia vị rắc cơm “hương lửa” của người Bali rồi đây các bạn ơi! 
Đựng vào hũ sạch rồi đi xới cơm thôi 
Một hũ sambal embe thế này các bạn có thể bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh ăn dần, mỗi lần ăn chỉ cần xúc thìa nhỏ đặt lên bát cơm nóng, hoặc hấp cùng cơm trong 1-2 phút là thơm lừng luôn. 
Cơm nhà 2 món nhưng tuyệt ngon, sambal embe ăn cùng rau muống luộc, tưởng không liên quan mà bắt cơm lắm đấy!
Mời bạn cùng thưởng thức nhé 
Phản hồi